Kela-aaʹšši håiddmõš nuuʹbb peäʹlest
Tän seeidast:
Vuäitak håiddad Kela-aaʹššid nuuʹbb peäʹlest jõs son ij vueiʹt leʹbe haaʹled håiddad tõiʹd jiõčč.
Nuuʹbb oummu Kela-aaʹššid vuäitt håiddad jeeʹres naaʹlivuiʹm ǩidd ååreeʹl oummu ââʹjjest da koon roolâst äʹššääk. Tiuddâkksa peäʹlest äʹššummša taarbšet pâi lååʹv leʹbe väʹlddummuž.
Pukid Kela-aaʹššid vuäitt håiddad nuuʹbb peäʹlest teʹlfoonâst, kääzzkõspääiʹǩest da pååʹšt mieʹldd. Lââʹssen MuuKelast vuäitt håiddad måtmid aaʹššid nuuʹbb oummu peäʹlest. Nuuʹbb peäʹlest äʹššummuž MuuKelast viiǥǥât õõudårra da vääʹldet ââʹnnma podd pooddâst.
Päärna peäʹlest äʹššummuš
Huõlteeʹjen vuäitak håiddad pukid vuâlla 15-âkksa päärnžad aaʹššid teʹlfoonâst, kääzzkõspääiʹǩest, pååʹšt mieʹldd da måttmi paaiʹǩi MuuKelast.
Jõs päärnaž lij 15–17-âkksaž, son vuäitt nuʹt haaʹleen håiddad aaʹššeez jiõčč teʹlfoonâst, kääzzkõspääiʹǩest leʹbe pååʹšt mieʹldd. Jõs päärnast lie jiiʹjjes neʹttbaŋkktiõtt leʹbe mobiilstaanõk, son vuäitt jiõčč äʹššeed še MuuKelast.
Päärna peäʹlest äʹššummuš MuuKelast
Nääiʹt äʹššääk MuuKelast päärnžad peäʹlest:
Ǩeeʹrjtõõđ MuuKela sizz jiijjad neʹttbaŋkktiõttivuiʹm leʹbe mobiilstaanõõǥǥin.
Vaʹlljed Äʹššed nuuʹbb oummu peäʹlest.
Vaʹlljed päärna, koon aaʹššid haaʹlääk håiddad.
Nuuʹbb peäʹlest äʹššummuž neeʹttest viiǥǥât õõudårra podd pooddâst. Tän poodd vuäitak håiddad MuuKelast täid aaʹššid päärnžad peäʹlest:
-
taʹrǩsted ǩiõttʼtõõllâmnalla åårrai aaʹššid da seuʹrrjed tõõi ouddnummuž
-
vueiʹnned määusaid da mäʹhssempeeiʹvid
-
ooccâd måtmid ouddõõzzid
-
vuõltteed meâlddõõzzid
-
vueiʹnned päärnže uvddum tuʹmmstõõǥǥid da jeeʹres äʹššǩiiʹrjid.
Puk huõlteei vuäiʹnne seämma teâđaid päärnžes peäʹlest äʹššeʹmmen MuuKelast.
Päärna huõlteeʹjest ij leäkku vuõiggâdvuõtt äʹššeed päärna peäʹlest, jõs päärnaž lij valddum huõđđu.
Päärna peäʹlest äʹššummuš MuuKelast jeeʹresnallšem vuõʹjjin
Tääuʹjmõsân kuhttu puärrsin vuäiʹtte äʹššeed päärnžes peäʹlest. Meerteâttriâšldõʹǩǩe lie kuuitâǥ vuõittum ǩeeʹrjeed teâđ, kook vuäiʹtte vaaikted päärna peäʹlest äʹššummša MuuKelast. Õuddmiârkkân staanǩiõld leʹbe huâlljueʹǩǩemsuåppmõš vuäiʹtte vaaikted huõlteei äʹššummša päärna peäʹlest nuʹt, što huõlteei vuäitt taarbšed äʹššeem vääras Suomi.fi-väʹlddõõzz.
Jõs päärna huâllmest da suåppmõõžžâst lij suåppum koon-ne jeeʹres ääʹššest ǥu jälstummšest, taarbšet päärna peäʹlest äʹššummša MuuKelast väʹlddõõzz. Kuhttu huõlteei vuäiʹtte uʹvdded väʹlddõõzz nobba Suomi.fi-kääzzkõõzzâst äʹššeed päärnžes peäʹlest. Taarbšum Suomi.fi-väʹlddõõzz nõmm lij Sosiaaliturvan etuusasioiden hoitaminen.
Vuäppõõzz huõlteeʹji väʹlddummša huâlljueʹǩǩemvueʹjjest (suomi.fi, lääddas)
Jõs päärnast lij staanǩiõld, ni kuäbbaž huõlteeʹjin ij vueiʹt automaattlânji äʹššeed suu peäʹlest MuuKelast. Täʹl huõlteei vuäiʹtte ooccâd Digi- da meerteâttkonttrest jiõccses väʹlddõõzz äʹššeed päärnžes peäʹlest. Ooccmõõžž ǩiõttʼtõõllmõõžžâst taaʹrǩstet päärna staanǩiõlddi määin, da jõs tõt lij õuddmiârkkân huõlteei ämmat, väʹlddõõzz vueiʹtet uʹvdded.
Jõs kuhttu huõlteeʹjest lij staanǩiõld, ij ni kuäbbaž huõlteeʹjin vueiʹt automaattlânji äʹššeed päärna peäʹlest. Täʹl huõlteei vuäiʹtte õõutsââʹjest uʹvdded väʹlddõõzz nuuʹbb huõlteeja leʹbe kuhttuid huõlteeʹjid päärna peäʹlest äʹššeem vääras.
Jõs tåʹlǩ õõut huõlteeʹjest lij staanǩiõld, päärna peäʹlest vuäitt äʹššeed automaattlânji tåʹlǩ tõt huõlteei, ǩeäʹst lij staanǩiõld. Nuʹt haaʹleen huõlteei vuäiʹtte uʹvdded väʹlddõõzz še nuuʹbb huõlteeja äʹššeed päärna peäʹlest.
Vuäppõõzz huõlteeʹji väʹlddummša staanǩiõldvuõʹjjin (suomi.fi, lääddas)
Tiuddâkksa peäʹlest äʹššummuš
Vuäitak äʹššeed nuuʹbb tiuddâkksa oummu peäʹlest
-
teʹlfoonâst, kääzzkõspääiʹǩest da pååʹšt mieʹldd, jõs leäk vuäǯǯam väʹlddǩeeʹrj
-
MuuKelast, jõs leäk vuäǯǯam Suomi.fi-väʹlddõõzz.
Hoʹhsse, što tuʹst âlgg leeʹd Suomi.fi-väʹlddõs da väʹlddǩeʹrjj, jõs haaʹlääk håiddad nuuʹbb oummu Kela-aaʹššid nuʹt neeʹttest ǥu teʹlfoonin.
Nuuʹbb ooumže vuäitt uʹvdded väʹlddõõzz njäälmlânji teʹlfoonâst leʹbe kääzzkõspääiʹǩest. Njäälmlaž väʹlddummuš kuâskk takainalla tåʹlǩ õõut äʹššeemvuâr. Kela taaʹrǩast nuʹt tuu ǥu väʹlddeemad oummu identiteeʹtt. Jõs äʹššeemtarbb lij juätkkjeei, väʹlddummuž kaʹnnat tuejjeed väʹlddǩiiʹrjin.
Tiõttum ouddõõzzin âʹlddruått leʹbe jeeʹres ooumaž, kååʹtt jäänmõsân âânn huõl ouddõõzz ooccjest, vuäitt ââʹnned särnnamvääʹld ouddõõzz kuõskki ääʹššest, što Kela-aaʹššid vueiʹtet håiddad soojjlânji. Tän vuäitt tuejjeed, jõs ooumaž ij õuddmiârkkân puõʒʒâlm leʹbe jeeʹres vaʹstteei määin diõtt pââʹst jiõčč ooccâd ouddõõzz.
Tiuddâkksa peäʹlest äʹššummuš MuuKelast
Vuäitak äʹššeed MuuKelast nuuʹbb tiuddâkksa peäʹlest, jõs son lij ouddam tuʹnne Suomi.fi-väʹlddõõzz, koon nõmm lij Sosiaaliturvan etuusasioiden hoitaminen. Väʹlddõõzz vuäitt uʹvdded hiâlpmõsân Suomi.fi-neʹttkääzzkõõzzâst (lääddas). Vuäitak še vuäǯǯad väʹlddõõzz oummust, kååʹtt ij ââʹn neʹttkääzzkõõzzid leʹbe vuäʹmest baŋkktiõttid.
Looǥǥ lââʹzz Suomi.fi-väʹlddõõzz ouddmõõžžâst nuuʹbb ooumže Kela-aaʹšši håiddam vääras.
Nääiʹt äʹššääk MuuKelast nuuʹbb peäʹlest:
Ǩeeʹrjtõõđ MuuKela sizz jiijjad neʹttbaŋkktiõttivuiʹm leʹbe mobiilstaanõõǥǥin.
Vaʹlljed Äʹššed nuuʹbb oummu peäʹlest.
Vaʹlljed päärna, koon aaʹššid haaʹlääk håiddad.
Nuuʹbb peäʹlest äʹššummuž viiǥǥât neeʹttest õõudårra podd pooddâst. Tän poodd vuäitak håiddad MuuKelast täid aaʹššid nuuʹbb peäʹlest:
-
taʹrǩsted ǩiõttʼtõõllâmnalla åårrai aaʹššid da seuʹrrjed tõõi ouddnummuž
-
vueiʹnned määusaid da mäʹhssempeeiʹvid
-
ooccâd måtmid ouddõõzzid
-
vuõltteed meâlddõõzzid
-
vueiʹnned tuʹmmstõõǥǥid da jeeʹres äʹššǩiiʹrjid.
Ouddõsǩiõčči ij vueiʹt veâl äʹššeed eeʹttkâʹsttmes oummu peäʹlest MuuKelast.
Ouddõsǩiõččâmväʹlddõs
Jõs haaʹlääk uʹvdded nuuʹbb ooumže väʹlddõõzz nåkam pääiʹǩ vääras, što jiõk jiõčč pââʹst håiddad aaʹššääd, vuäitak raajjâd ouddõsǩiõččâmväʹlddõõzz. Ouddõsǩiõččâmväʹlddõõzz tuejjeet raajeeʹl ouddõsǩiõččâmväʹlddǩeeʹrj.
Jõs ouddõsǩiõččâmväʹlddǩeʹrjj âânn seʹst tällõõzzlaž aaʹšši håiddmõõžž, tõin vuäitt håiddad Kela-aaʹššid. Vueʹššen ouddõsǩiõččâmväʹlddǩeʹrjj âlgg kuuitâǥ raaveed Digi- da meerteâttkonttrest (DVV, lääddas). Teâtt väʹlddõõzzâst âlgg leeʹd peeiʹvtõõvvâm DVV ouddõsǩiõččâmrekisteera, što väʹldduum ooumaž vuäitt håiddad Kela-aaʹššääd peäʹlstad. Ouddõsǩiõččâmväʹlddõõzz raaveem mâŋŋa väʹldduum ooumaž ij taarbâž jeeʹrab väʹlddǩeeʹrj leʹbe Suomi.fi-väʹlddõõzz.
Ouddõsǩiõččâmväʹlddõs lij jeeʹres äʹšš ǥu veerǥlaž ouddõsǩiõčči. Ouddõsǩiõččâmväʹlddõõzz veäkka ooumaž jiõčč tuʹmmad õuddǩiõʹtte ǩii suu aaʹššeez håidd da mõõn nalla. Tõt lij ǩeäʹppääb da soojjlab nääʹll håiddad nuuʹbb aaʹššid ǥu õuddmiârkkân ouddõsǩiõčči mieʹrrummuš. Looǥǥ lââʹzz ouddõsǩiõččâmväʹlddummšest DVV seeidain (lääddas).
Ouddõsǩiõččmõš
Ouddõsǩiõččjen vuäitak äʹššeed eeʹttkâʹsttmad oummu peäʹlest teʹlfoonâst, kääzzkõspääiʹǩest da pååʹšt mieʹldd. Kela vuäǯǯ teâđ ouddõsǩiõččjest meerteâttriâžldõõǥǥâst. Veâl ouddõsǩiõčči ij vueiʹt äʹššeed eeʹttkâʹsttmes oummu peäʹlest MuuKelast. Ââʹldmõs iiʹjji äiʹǧǧen DVV pueʹrad podd pooddâst ouddõsǩiõčči vueiʹttemvuõđid äʹššeed neeʹttest. Õõlmâs ouddõsǩiõččjin lij vueiʹttemvuõtt ââʹnned še kuõiʹmid jurddum kääzzkõõzzid (lääddas).
Jõs eeʹttkõsttum ooumaž lij ääiʹjben tuejjääm väʹlddõõzz nuuʹbb ooumže håiddad aaʹššeez ouddmiârkkân väʹlddǩiiʹrjin leʹbe Suomi.fi-väʹlddõõzzin, täk väʹlddõõzz poʹtte, ǥu suʹnne mieʹrreet ouddõsǩiõčči.
DVV leʹbe duõmmišttâm mieʹrrad ouddõsǩiõčči, jõs ooumaž ij pââʹst håiddad aaʹššeez jiõčč. Ouddõsǩiõččjen vuäitt leeʹd juʹn-a privattooumaž, ouddmiârkkân piârvuäzzlaž leʹbe jeeʹres õõldâs ooumaž, leʹbe õõlmâs ouddõsǩiõčči. Looǥǥ lââʹzz ouddõsǩiõččmõõžž pirr DVV seeidain (lääddas).