Sosiaaltoorvon láá puátimin maaŋgah nubástusah ihán 2024

Kela toorjâruuđâi meerijd já iävttoid láá valmâštâlmin puáttee ihán maaŋgâid nubástusâid. Nubástusâin, maid valmâštâleh, láá linjim haldâttâsohjelmist. Puoh nubástusah iä puáđi vuáimán tállân ive 2024 aalgâst, peic tárguttâs lii, ete ceehij mield.

Haldâttâsohjelmist iävtutteh ihán 2024 maaŋgâid nubástusâid sosiaaltoorvon. Sosiaal- já tiervâsvuođâministeriö valmâštâl haldâttâs iävtuttâsâid, já tast maŋa toh kieđâvuššojeh ovdâskoddeest.

Taantovváá tiäđui mield puáttee ive čyeppih ei. pargottesvuotâtorvo já almos aassâmtorjuu. Aladâsah láá puátimin pärniloosijd já priivaattuáhtár máávsuin mäksimnáál Kela-sajanmávssoid.

Tärhibeh detaljeh selvâneh eskân, ko haldâttâs lahâiävtuttâsah valmâštuveh. Kela tieđeet nubástusâin äššigâssáid aktiivlávt oles čoovčâ ääigi.

Iäláttuvah, vádulâštorjuuh já iäláttuvfinnejeijee aassâmtoorjâ

Kela mäksim iäláttuvâi (aalmugiäláttâh, táhádâsiäláttâh), vádulijtorjui já radostâhloosij ruttâmereh aleduvvojeh ive aalgâst normaallávt aalmugiäláttâhindeksijn. Aledem stuárudâh selvân roovvâdmáánu 13. peeivi, kuás Kela nannee, ete mii lii aalmugiäláttâhindeks 1.1.2024 rääjist.

Iäláttuvfinnejeijee aassâmtorjuu miärášumeaagah ive 2024 pisoh siämmážin ko taan ive.

Pargottesvuotâtorvo

Kela mäksim pargottesvuotâtorvo (pargomarkkântoorjâ já vuáđupeiviruttâ) meeri piso ive 2024 siämmážin (37,21 eurod peeivist), jis haldâttâs vuávám, mon mield indeks meeri piso ovdii tääsist (jiäŋuduvvoo), tuhhiittuvvoo ovdâskoddeest.

Pargottesvuotâtoorvon valmâštâleh maaŋgâid nubástusâid, main uási puátá vuáimán tállân ive aalgâst, uási maŋeláá. Puáttee ive aalgâst pargottesvuotâtorvo occein jiešvástádâspeeivij meeri lassaan 5:st 7:ân. Meid olesäigipargo nuvâdijn mäksimnáál luámusajanmáávsuh vaigutteh toos, kuás mävsiškyetih pargottesvuođâtorvo.

Vuáváámijn lii, ete pargottesvuođâtoorvon iä innig 1.4.2024 rääjist määvsi pärnilasattâsâid. Pärnilasattâs láá máksám toid pargottes pargo-occeid, kiäin láá huolâttemnáál vyeliahasiih päärnih. Keevâtlávt taat uáivild suulân 10–20 prooseent kepidem pargomarkkântorjuu tâi vuáđupeiviruuđâ miärán. Meid pargottesvuotâtorvo heiviittâllâm pälkkipuáđuiguin nubásmuvá, ko 300 euro syejiuási váldoo meddâl kiävtust.

Päälhiuážžoo pargoostorroomiähtun valmâštâleh nubástus, mii lii puátimin vuáimán čohčâmáánust.  Pargoostorroomiähtu kuhoččij 6 mánuppaajeest 12 mánuppajan. Toos lasseen pargoostorroomiähtu olášuuččij puátteevuođâst pälkkipargoost finnejum puáđui vuáđuld ige innig oho pargotiijmij mield, tego tääl.

Pärnilaseh já párnáitipšom toorjâ

Pärniloosijd vuávájeh aladâsâid, main uási lii tárguttâs puáttiđ vuáimán tállân ive 2024 aalgâst, já uási maŋeláá ive 2024. Aladâsah láá puátimin vuálá 3-ihásii päärnist mäksimnáál pärnilasan já pärnilase ohtuuhuolâtteijee aladâsân sehe niäljád já viiđâd já tast maŋa šoddâm paarnij pärnilasan.    

Párnáitipšom torjuid ij lah puátimin ive aalgâst normaal indeksaladâs, peic torjui mereh pisoh siämmážin ko ive 2023, jis ovdâskodde tuhhit haldâttâs iävtuttâs indeksij taasij “jiäŋŋudmist”.

Almos aassâmtoorjâ

Almos aassâmtorjuu finnim iävttoid valmâštâleh nubástusâid, moh kepideh torjuu mere. Puáđui vaikuttâs torjui čovgân, toorjâprooseent kiäppán, tienâspuátukiäpádâs meddâlistoo já vuoigâdvuotâ finniđ aassâmtorjuu omâstâsviistán meddâlistoo. Torjuu miärán vaigutteijee vuáđujiešvástádâsuási meridem ááiguh nubásmittiđ tienuuvt, ete eres nubástusâi vaikuttâsah láá ucebeh pärniperruid.

Lii tárguttâs, ete nubástusah puátih vuáimán cuáŋuimáánust 2024 tienuuvt, ete nubástusah vaigutteh torjuu finnejeijei aassâmtorjui, ko toorjâ čuávuváá tove tärhistuvvoo. Omâstâsivisteest ässee ulmui aassâmtorjuid lopâtteh čohčâmáánust 2024.

Toos lasseen almos aassâmtorjui vaaigut valmâštâllâmnáál orroo haldâttâs iävtuttâs indeksjiäŋŋudmijn. Jis ovdâskodde tuhhit iävtuttâs, te almos aassâmtorjuu meridemaggáid, tego ovdâmerkkân enâmusaassâmkoloid, iä toovâ ive aalgâst indeksaledem.

Áigápuátutoorjâ

Vuáđuáigápuátutorjust vuáđu-uási meerijd puátá normaal indeksaledem 1.1.2024 rääjist.

Áigápuátutorjui lii valmâštâllâmnáál haldâttâs iävtuttâs, mon mield aassâmkoloi huámmášumán väldim torjust čielgâsmiteh já čavgeh. Nubástus puáđáččij vuáimán ive 2024 ääigi. Täärhib äigitavlu visásmuvá, ko iävtuttâs valmâštâllâm ovdán.

Vajodittemruttâ

Nuorâi vajodittemruuđâ já vajodittemruuđâ, mii máksoo áámmátlii vajodittem ääigi, ucemusmeeri lii tääl 36,91 eurod argâpeeivist. Tääl valmâštâlloo nubástus, mon čuávumuššân tai torjui ucemusmeeri uco tienuuvt, ete tot lii 1.1.2024 rääjist siämmáš ko vajodittemruuđâ já puoccâmpeiviruuđâ ucemusmeeri ađai 31,99 eurod argâpeeivist. Keevâtlávt nubástus meerhâš suulân 13 prooseent čuoppâm nuorâi vajodittemruuđân já vajodittemruuđân, mii máksoo áámmátlii vajodittem ääigist.

Kela-sajanmáksu priivaattuáhtár lunne elimist já talhâskáttu

Priivaattuáhtár lunne elimist mäksimnáál Kela-sajanmááksun lii vuávámnáál merhâšittee aladâs. Tääl Kela sajanmáksá priivaattuáhtár máávsust koskâmiärálávt 8 eurod. Aledum Kela-sajanmáksu lii tárguttâs väldiđ anon 1.1.2024.

Talhâskoloi ihejiešvástádâs meeri stuáru ive 2024. Taan ive talkkâsij haddekáátun ij tohhum indeksaladâs, peic meeri pisoi siämmážin ko ive 2022 ađai 592,16 eurod kalenderivveest. Puáttee ive talhâskáátun ij liijká lah puátimin kyehti indeksaledem häävild, tastko valmâštâllâmnáál lii haldâttâs iävtuttâs, mon mield talhâskáátun tahhoo tuš ive 2024 indekstärhistem.

Návt Kela viestâd sosiaaltorvo nubástusâin

Kela viestâd nubástusâin kela.fi-siijđoin, ko valmâštâllâm ovdán. Mij almostittep tiäđáttâsâid suomâkielân, ruotâkielân já eŋgâlâskielân, ko haldâttâs iävtuttâs adeluvvoo ovdâskode kieđâvušmân já ko kieđâvuššâm ovdâskoddeest nohá. Puoh tiäđáttâsah nubástusâin norrojeh kela.fi/muutokset -siijđon (suomâkielân).

Ivemolsomist nubástusah peividuvvojeh Kela nettisijđoid suomâkielân, ruotâkielân já eŋgâlâskielân sehe čielgâkielân, sämikielân já seevvimkielân. Puoh anarâškielâliih tiäđáttâsah nubástusâin norrojeh kela.fi/nubastusah-siijđon. Ive 2024 aalgâst mij almostittep čielgâkielâlijd tieđettemčálusijd äššigâsâi já oovtâstpargokuoimij kiävtun.

Lasetiäđuh valmâštâllâmnáál orroo lahânubástusâin sosiaal- já tiervâsvuođâministeriö nettisiijđoin