Sosiáladorvui leat boahtime máŋga nuppástusa jahkái 2024

Kela ovdduid meriide ja eavttuide leat válmmaštallame boahtte jahkái máŋga nuppástusa. Nuppástusat, mat leat boahtime, leat dihkkáduvvon (linnjejuvvon) ráđđehusprográmmas. Buot nuppástusat eai boađe fápmui seammás jagi 2024 álggus, muhto ulbmilin lea baicce ceahkkálastit fápmuiboahtima.

Ráđđehusprográmmas evttohuvvojit jahkái 2024 máŋga nuppástusa sosiáladorvui. Sosiála- ja dearvvašvuođaministeriija válmmaštallá evttohusaid ja dan maŋŋel dat gieđahallojuvvojit riikkabeivviin.

Dálá dieđu mielde boahtte jagi ee. bargguhisvuođadorvu ja almmolaš ássandoarjaga mearri geahpeduvvojit. Bajádusat leat boahtime mánáidruđaide ja Kela-buhtadusaide, mat máksojuvvojit priváhtta doaktára mávssuin.

Dárkilut detáljat čilget easkka dalle, go ráđđehusa láhkaevttohusat gárvánit. Kela dieđiha nuppástusaid birra áššehasaidasas aktiivvalaččat miehtá čavčča.

Ealáhagat, lápmásiiddoarjagat ja ealáhatoažžu ássandoarjja

Ealáhagat, maid Kela máksá (álbmotealáhat, dáhkádusealáhat), lápmásiiddoarjagat ja soahtesadjelasit bajiduvvojit jagi álggus dábálaš vuogi mielde álbmotealáhatindeavssain. Bajádusa sturrodat čielgá 13. golggotmánu, go Kela nanne, mii lea álbmotealáhatindeaksa 1.1.2024 rájes.

Ealáhatoažžu ássandoarjaga mearrašuvvanákkat jagi 2024 bissot seammán go dán jagi. 

Bargguhisvuođadoarjja

Bargguhisvuođadoarjaga, man Kela máksá (bargomárkandoarjja ja vuođđobeaiveruhta) mearri bissu jagi 2024 seammán (37,21 euro beaivvis), jos ráđđehusa plánat indeaksadoalaheamis (indeksijäädytys) dohkkehuvvojit riikkabeivviin. 

Bargguhisvuođadorvui válmmaštallojit máŋggat nuppástusat, main oassi boahtá fápmui seammás jagi álggus ja oassi maŋŋeleappos. Boahtte jagi álggus bargguhisvuođadorvvu ohcciid iežasvástobeivviid mearri lassána 5:s 7:i. Maiddái luopmobuhtadusat, mat máksojuvvojit ollesáiggebarggu nogadettiin, váikkuhit dasa goas bargguhisvuođadoarjaga máksin álgá. 

Plánan lea, ahte bargguhisvuođadorvui eai šat 1.4.2024 rájes máksojuvvo mánnábajádusat. Mánnábajádus lea máksojuvvon daidda bargguhis bargoohcciide, geat fuolahit vuolleahkásaš mánáin. Geavatlaččat dát mearkkaša sullii 10–20 proseantta geahpádusa bargomárkandoarjaga dahje vuođđobeaiveruđa mearrái. Maiddái bargguhisvuođadorvvu soabahallan bálkádietnasiiguin nuppástuvvá, go 300 euro suodjeoassi heaittihuvvo.

Bálkkáoažžu barganektui válmmaštallojuvvo nuppástus, mii boahtá fápmui čakčamánus.  Barganeaktu guhkolii 6 mánotbajis 12 mánotbadjái. Dán lassin barganeaktu dievalii boahtteáiggis bálkábarggu dietnasiid vuođul iige šat vahkkosaš bargodiimmuid vuođul, nu mo dál.

Mánáidruđat ja mánáiddikšuma doarjja

Mánáidruđaide plánejit bajádusaid, main oassi boahtá fápmui seammás jagi 2024 álggus, ja oassi maŋŋeleappos jagi 2024. Bajádusat leat boahtime vuollel 3-jahkásaš mánáidruhtii ja mánáidruđa oktofuolaheaddjibajádussii ja lassin njealját ja viđát ja dán eanet mánáid mánáidruhtii.

Mánáiddivššu doarjagiidda eai leat boahtime jagi álggus dábálaš indeaksabajádusat, muhto doarjagiid mearit bissot seammán go jagi 2023, jos ráđđehus dohkkeha ráđđehusa evttohusa indeaksadoalahemiin.

Almmolaš ássandoarjja

Almmolaš ássandoarjaga oažžuma eavttuide válmmaštallojuvvojit nuppástusat, mat geahpedit doarjaga meari. Dietnasiid váikkuhus doarjagii čavgejuvvo, doarjjaproseanta geahppána, ánsobálkágeahpádus heaittihuvvo ja vuoigatvuohta oažžut ássandoarjaga oamastanvistái heaittihuvvo. Vuođđoiežasvástooassi, mii váikkuha doarjaga mearrái, nuppástuhttojuvvo nu, ahte eará nuppástusaid váikkuhusat leat láivvibut mánnábearrašiidda.

Nuppástusat bođežit fápmui cuoŋománus 2024, nu ahte nuppástusat váikkuhit doarjaga oažžuid ássandoarjagii, go doarjja čuovvovaš háve dárkkistuvvo. Oamastanvisttis ássiid ássandoarjagat heaittihuvvojit čakčamánus 2024.

Dán lassin almmolaš ássandoarjagii váikkuha ráđđehusa válmmaštallanmuttu evttohus indeaksadoalahemiin. Jos riikkabeaivvit dohkkeha evttohusa, de almmolaš ássandoarjaga mearrašuvvanákkaide, nu go ovdamearkka dihte eanemusássangoluide, eai jagi álggus dahkkojuvvo indeaksabajádusat.

Birgenláhkedoarjja

Vuođđoáigáiboahtindoarjagis vuođđooasi meriide boahtá dábálaš indeaksabajádus 1.1.2024 rájes.

Birgenláhkedoarjagii leat válmmaštallame ráđđehusa evttohusa, man mielde ássangoluid vuhtiiváldima doarjaga ektui čielggasmahttit ja čavgejit. Nuppástus boađálii fápmui jagi 2024 áigge. Dárkilut áigeplána sihkkarastojuvvo dalle, go evttohusa válmmastallan ovdána.

Veajuiduhttinruhta

Nuora veajuiduhttinruđa ja ámmátlaš veajuiduhttináigodaga veajuiduhttinruđa unnimusmearri lea dál 36,91 euro árgabeaivvis. Dál válmmaštallet nuppástusa, man dihte dáid doarjagiid unnimusmearri geahppána, nu ahte ahte dat lea 1.1.2024 rájes seamma go veajuiduhttinruđa ja buohcuvuođabeaiveruđa unnimusmearri nappo 31,99 euro árgabeaivvis. Geavatlaččat nuppástus mearkkaša sullii 13 proseantta geahpádusa nuora veajuiduhttinruhtii ja veajuiduhttinruhtii mii máksojuvvo ámmátlaš veajuiduhttimis.

Kela-buhtadus priváhttadoaktára vuostáiváldimis ja dálkkasgoluid jahkerádji

Priváhttadoaktára luhtte fitnama Kela-buhtadussii plánejit stuorra bajádusa. Dál Kela buhtte priváhttadoaktára mávssus gaskamearálaččat 8 euro. Ulbmilin lea váldit bajiduvvon Kela-buhtadusa atnui maŋimustá 1.1.2024.

Dálkkasgoluid jahkeiežasvásttu mearri bajiduvvo jagi 2024. Dán jagi dálkkashattiid eanemusrádjái ii dahkkojuvvon indeaksabajádus, muhto rádji bisuhuvvui seammán go jagi 2022 nappo 592,16 euro kaleandarjagis. Boahtte jagi dálkkashattiid eanemusrádjái eai liikká leat boahtime guokte indeaksabajádusa hávil, daningo válmmaštallanmuttu ráđđehusa evttohusa mielde dálkkashattiid eanemusrádjái dahkkojuvvo dušše jagi 2024 indeaksadárkkisteapmi.

Ná Kela muitala sosiáladorvvu nuppástusaid birra

Kela muitala nuppástusaid birra kela.fi-siidduin dađi mielde, go válmmaštallan ovdána.  Mii almmuhit dieđáhusaid suomagillii, ruoŧagillii ja eaŋgalasgillii, go ráđđehusa evttohus addojuvvo riikkabeivviid gieđahallamii ja go gieđahallan riikkabeivviin nohká. Mii čohkket buot dieđáhusaid kela.fi/muutokset-siidui (suomagillii).

Jahkemolsumis nuppástusaid birra muitalit Kela neahttasiidduin suomagillii, ruoŧagillii ja eaŋgalasgillii ja maiddái čielgagillii, sámegillii ja seavagielaide. Mii čohkket buot sámegielat dieđáhusaid kela.fi/nuppastusat -siidui. Jagi 2024 álggus mii almmustahttit čielgagielat brošyraid min áššehasaide ja ovttasbargoguimmiide.

Lassedieđut válmmaštallanmuttu láhkanuppástusain sosiála- ja dearvvašvuođaministeriija neahttasiidduin