Mätt-teäʹǧǧ
Jõs leäk teâuddam 17 eeʹǩǩed, vuäitak vuäǯǯad mätt-tieʹǧǧ.
Mätt-tieʹǧǧ meärra vaaikte
- mõõn âkksaž leäk
- mäʹhtt jälstak
- leäk-a näittlõõttâm
- lie-a tuʹst päärna.
Uuʹccmõs mätt-tieʹǧǧ lie 8–43 euʹrred määnpââʹjest. Vuäitak vuäǯǯad siõmmna mätt-tieʹǧǧ jõs leäk 17–19-ekksaž da jälstak puärrsi åʹrnn. Jõs tuʹst jie leäkku päärna, vuäitak vuäǯǯad mätt-tieʹǧǧ jäänmõsân nuʹt 279 euʹrred määnpââʹjest.
Jõs leäk vuâlla 17-ekksaž, vuäitak vuäǯǯad
- mätt-tieʹǧǧ, jõs päärnažlââʹss lij loopptum
- mätt-tieʹǧǧ mättmateriaal-lââʹzz, jõs määtt jie leäkku määusteʹmes škooultõõzz.
Mätt-tieʹǧǧest âlgg mäʹhssed piiđ. Jiõk kuuitâǥ jooud mäʹhssed mätt-tieʹǧǧstad piiđ, jõs tuʹst jie leäkku jeeʹres puåtti.
Looǥǥ lââʹzz mätt-tieʹǧǧ ooccmest (lääddas).
Mätt-tieʹǧǧ huõlteeipââjõs
Jõs leäk vuâlla 18-ekksaž päärna huõlteei, mätt-teäggsad lââʹzztet huõlteeipââjõõzz. Tõt lij eeʹjjest 2024 nuʹt 141 euʹrred määnpââʹjest. Kela meâtt tõn automaattlânji.
Mätt-tieʹǧǧ huõlteeipââjõs
Jõs leäk vuâlla 18-ekksaž päärna huõlteei, mätt-teäggsad lââʹzztet huõlteeipââjõõzz. Tõt lij nuʹt 142 euʹrred määnpââʹjest. Kela meâtt tõn automaattlânji.
Mätt-tieʹǧǧ mättmateriaal-lââʹss
Vuäitak vuäǯǯad mättmateriaal-lââʹzz, jõs täk määin teâuddje:
- Tuʹst jie leäkku päärna jiõk-ǥa leäkku näittlõõttâm
- Puärrsääd puåtti lie õhttsiʹžže jäänmõsân 41 100 euʹrred eeʹjjest.
- Jõs jälstak puärrsad åʹrnn da leäk vuâlla 20-ekksaž leʹbe jälstak jiõččinad da leäk vuâlla 18-ekksaž.
Lââʹssen ton õõlǥak spraavâd koon-ne pueʹtti škooultõõzzin:
- lookkjiškooul ålggjânnmest leʹbe Ålaandâst
- mätt-tuärjjõʹsse vuõiggâdvuõđ uʹvddi ämmtallaš škooultõs
- ålggjânnmin leʹbe Ålaandâst, privaatt mättstroiʹttlest leʹbe mättstroiʹttlest, kååʹtt ij leäkku mättʼtõsvaaldâšmvuâlaž.
Mättmateriaal-lââʹzz vuäiʹtte vuäǯǯad še 15- leʹbe 16-ekksa, håʹt sij jie vueiʹt vuäǯǯad jeeʹres mätt-tieʹǧǧ. Mättmateriaal-lââʹss lij nuʹt 52 euʹrred määnpââʹjest. Jõs vuäǯǯak juʹn mätt-tuärjjõõzz, Kela meâtt tuʹnne mättmateriaal-lââʹzz automaattlânji. Jiõk âʹte taarbâž ooccâd tõn jeäʹrben.
Jõs jiõk võl vuäǯǯ ni mõõn mätt-tieʹǧǧ, leâša vuäitak vuäǯǯad mättmateriaal-lââʹzz, ooʒʒ mätt-tuärjjõõzz mätt-tuärjjõsooccmõõžžin.
Puärrsi puåtti
Tuu puärrsi puåtti vueiʹtte vaaikted tõõzz, vuäǯǯak-a mätt-tuärjjõõzz da mõõn jiânnai vuäǯǯak tõn. Sâjjsaž puärrsi leʹbe ouddmiârkkân ääʹjj leʹbe ääkk puåtti jie vaaikât mätt-tuärjjõʹsse.
Jõs tuu puärraz lie rätkkjam, Kela väldd lokku tõn puärraz puåttjid, ǩeän åʹrnn jälstak leʹbe ǩeän åʹrnn mââimõsân jälstiǩ.
Õllškooulmättʼtõõtti
Jõs mättʼtõõđak õllškooulâst, tuu puärrsi puåtti jie vueiʹt uuʹcceed tuu mätt-tieʹǧǧ meäʹr leʹbe reiddad tõn. Jõs tuu puärrsin lie tåʹlǩ siõmmna puåtti, tõk vuäiʹtte vaaikted nuʹt, što vuäǯǯak jäänab mätt-tuärjjõõzz.
Lookkjiškooulâst, ämmtallaš mättstroiʹttlest leʹbe mättškooulâst mättʼtõõtti
Jõs mättʼtõõđak lookkjiškooulâst, ämmtallaš mättstroiʹttlest leʹbe meerlažškooulâst, tuu puärrsi puåtti vuäiʹtte vaaikted mätt-tuärjjõʹsse, jõs kuäbbaž-ne aaʹššin kuâskk tuu:
- Leäk vuâlla 18-ekksaž.
- Jälstak puärrsad åʹrnn.
Puärrsi puåtti vuäiʹtte uuʹcceed tuu mätt-tuärjjõõzz meäʹr, pââʹjeed tõn leʹbe reiddad mätt-tuärjjõõzz vuäǯǯmõõžž vooʹps.
Jõs jälstak jiõččinad leʹbe jeeʹres pääiʹǩest ǥu puärrsad åʹrnn, tuu puärrsi puåtti jie uuʹcced tuu mätt-tuärjjõõzz, peʹce vuäiʹtte tåʹlǩ šuureed tõn. Puärrsi puåtti vaaikte kuuitâǥ tõõzz, vuäǯǯak-a mättmateriaal-lââʹzz da mättlääin riikktäʹǩǩõõzz.
Puärrsääd puåtti jie vaaikât tuu mätt-tuärjjõʹsse, jõs mii-ne täin kuâskk tuu:
- Leäk teâuddam 18 eeʹǩǩed da jälstak jiõččinad.
- Leäk näittlõõttâm.
- Leäk vueʹllâkksaž päärna huõlteei.
Ärvvtõõl laʹsǩǩeem-mašinain, mâʹmmet vuäitak vuäǯǯad mätt-tieʹǧǧ (lääddas).