Uáppulovnâ
Ko tun čođâlditáh uápuid, te tun puávtáh meid väldiđ uáppuloovnâ paaŋkist. Tun máávsáh loovnâ maasâd, ko tuu uápuh láá nuuhâm.
Tun puávtáh finniđ uáppuloovnân staatâtáhádâs, jis tun finniih uáppuruuđâ tâi rävisolmoošškovlimtorjuu.
Staatâtáhádâs uáivild, ete Kela máksá loovnâ maasâd paaŋkin, jis tun jieh jieš paste mäksiđ tom. Kela kuittâg piärá loovnâ tust maŋeláá maasâd.
Uusâ uáppuloovnâ staatâtáhádâs Kelast. Tun puávtáh uuccâđ tom siämmást ko uusah uápputorjuu.
Ko Kela lii mieđettâm tunjin uáppuloovnâ staatâtáhádâs, te tun puávtáh jieš valjiđ, ete mon paaŋkist tun uusah uáppuloovnâ. Tun koolgah jieš ráđádâllâđ loovnâst já ton iävtuin, tego riäntust já maasâd mäksimist.
Jis tun lah 18–19-ihásâš já aasah vanhimijdâdguin, tun puávtáh finniđ uáppuloovnâ staatâtáhádâs. Tun finniih táhádâs, veikâ jieh finnii uáppuruuđâ. Meiddei jiečânávt ässee vuálá 17-ihásâš puáhtá finniđ uáppuloovnâ staatâtáhádâs, jis suu vaanhimij puáđuh láá uceh.
Jis tun lah vuálá 18-ihásâš, tun finniih loovnâ 400 eurod mánuppaajeest. Tun tarbâšah vaanhimij miettâm uáppuloovnâ paajeedmân. Jis tun lah ucemustáá 18-ihásâš, tun finniih loovnâ 850 eurod mánuppaajeest.
Jis tun oopah olgoenâmijn, tun finniih loovnâ 1 000 eurod mánuppaajeest.
Tun meridah jieš, ete pajedah-uv loovnâ já mon ennuv loovnâ tun pajedah ain häävild.
Uáppuloovnâ riäntuh lasettuvvojeh lovnâsuumán ton ääigi, ko tun finniih uápputorjuu. Ko tun jieh innig finnii uápputorjuu, tun finniih paaŋkist reekkig riäntui já loovnâ mäksim várás.
Luuvâ lase uáppuloovnâ staatâtáhádâs ucâmist (suomâkielân).
Uáppulovnâpuáráttâs
Kela puáhtá mäksiđ uási tuu uáppuloovnâst, jis tun čođâlditáh ollâškovlâtotkos meriääigi siste. Tot nabdoo uáppulovnâpuáráttâssân.
Uáppulovnâpuáráttâs lii 40 prooseent ton uáppuloovnâ meereest, mii mana paijeel 2 500 eurod. Uáppulovnâpuáráttâsâst lii enâmusmeeri. Enâmusmeeri lii kiddâ tast, ete mon vijđes totkos tun lah čođâldittám.
Tun puávtáh finniđ uáppulovnâpuáráttâs, jis puoh čuávuvááh iävtuh olášuveh:
- Tun lah algâttâm vuossâmuid ollâškovlâuápuid 1.8.2014 tâi ton maŋa.
- Tun lah čođâldittám totkos meriääigi siste.
- Tust lii paijeel 2 500 eurod uáppulovnâ.
Jis tun jieh čođâldit totkos meriääigi siste, te tun puávtáh kuittâg finniđ uáppulovnâpuáráttâs, jis tuu uápuh láá hiđásmâm tohálii suujâ keežild.
Tohálâš suijâ lii ovdâmerkkân puáccám, mutâ tuše jis tun lah finnim puoccâmpeiviruuđâ. Tohálâš suijâ lii meiddei ovdâmerkkân päärni finnim, mutâ tuše jis tun lah finnim vaanhimpeiviruuđâ.
Táválávt tun jieh taarbâš sierâ uuccâđ uáppulovnâpuáráttâs. Kela vuolgât tast tunjin miärádâs, ko tun lah valmâštum ollâškoovlâst.
Uáppulovnâpuáráttâs kalga kuittâg uuccâđ, jis tun halijdah finniđ tom ollâopâttuvâst čođâldittum vyeleeb ollâškovlâtotkos maŋa.
Jis tun lah čođâldittám totkos olgoeennâmlii ollâškoovlâst, te almoot tast Kelan.
Riänttutoorjâ
Jis tun lah lopâttâm tuu uápuid já tust láá uccâ puáđuh já uáppulovnâ, te tun puávtáh uuccâđ Kelast riänttutorjuu. Talle Kela máksá tuu uáppuloovnâ riäntuid. Tun jieh taarbâš mäksiđ taid Kelan maasâd.