Nääiʹt Kela tuärjjõõzz mottje eeʹjj 2025
Kela tuärjjõõzzi mieʹrid da määinaid puäʹtte määŋg muttâz eeʹjj 2025. Tääʹrǩest täʹst, mäʹhtt tuu tuärjjõõzz mottje. Tuejjeep automaattlânji muttsid tuärjjõõzzid, kook lie juʹn mäʹhssemnalla.
Sosiaalstaan muttsin lij linjjuum halltõsprograammâst. Ministeria lie valmštõõllâm halltõõzz eʹtǩǩõõzzid, kook lie ǩiõttʼtõllum da primmum eeʹttiǩ-kååʹddest. Kela tuâjjan lij toimmupiijjâd eeʹttiǩ-kååʹdd priimmâm lääʹǩǩmuttsid.
Kela mäʹhssem jeältõõǥǥid, lääʹmesvuõtt-tuärjjõõzzid, piʹrǧǧeemtuärjjõõzz da sääldatveäʹǩǩvuõđ ââʹleet eeʹjj aalǥâst 1,0 % narodjeältõkindeeʹks vuâđald. Jeäʹltemtuärjjõõzz ââʹleet še. Narodjeältõkindeeʹks põõžžtummuž diõtt jeeʹres ouddõõzzid jeät tuejjuku ââlõõzz. Indeeʹks põõžžtummuš juätkkai eeʹjj 2027 räjja.
Taalkâskoʹrvvõõzzi alggjiõččvasttõs pâjjan (lääddas) 70 eurra 1.1.2025. Ääiʹjben tõt lij leämmaž 50 euʹrred. Taalkâskoolai eeʹǩǩjiõččvasttõs leʹbe taalkâslaakk pâjjan 633,17 eurra eeʹjj 2025. Ääiʹjben tõt lij leämmaž 626,94 euʹrred kaʹlndareeʹjjest.
Čâhčča 2025 Kela alttad Kela-lääin ǩiččlõddmõõžž (lääddas), mõõn mieʹrren lij ǩiččlõddâd lääin taʹrjjummuž taalkâskoʹrvvõõzzi eeʹǩǩjiõččvasttõõzz mähssmõʹšše. Ǩiččlõddmõš lij jurddum tõid äʹššniiʹǩǩid, kooi puåtti lie occka da koin talkksi eeʹǩǩjiõččvasttõs teâuddai õhttân vuäʹsttemǩeeʹrdest.
Puõʒʒâlmpeiʹvvtieʹǧǧ da säursmâʹttemtieʹǧǧ laʹsǩǩeemkääʹvv mottai (lääddas) 1.1.2025. Laʹsǩǩeemkääʹv muuttâs ǩieʹppad peiʹvvtieʹǧǧ, koon määuʹset puõʒʒâlm da säursmâttmõõžž ääiʹjest, mieʹrid teʹl, ko oummu eeʹǩǩpuåtti lie šuurab ko 28 241 euʹrred. Laʹsǩǩeemkääʹv muuttâs ǩieʹppad še vueʹsspuõʒʒâlmpeiʹvvtieʹǧǧ meäʹr.
Puõʒʒâlmpeiʹvvtieʹǧǧ da säursmâʹttemtieʹǧǧ uuʹccmõsmieʹrr lij seämma ko iiʹjji 2023 da 2024 leʹbe 31,99 e/pv.
Halltõs eʹtǩǩad muttsid Kela-koʹrvvõõzzid (lääddas). Täid eʹtǩǩõõzzid jeät leäkku võl priimmâm eeʹttiǩ-kååʹddest da tõi ǩiõttʼtõõllâm juätkkai ǩeâđđa 2025.
Kela mäʹhssem jeältõõǥǥid, lääʹmesvuõtt-tuärjjõõzzid da rintamalõõʹzzid (pdf, lääddas) puätt eeʹjj aalǥâst õõut proseeʹnt ââlõs. Staanjeältõõǥǥ tiudd mieʹrr lij 986,30 e/mp eeʹjj 2025.
Jeältõkvuäǯǯai jälstemtuärjjõs ǩeäppan mäŋggsin (lääddas), ko puåtti da jällmõš puäʹtte vaaikted tuärjjõõzz meärra jäänab ko ouddâl. Muuttâs ǩieʹppad pâʹjjel 200 000 oummu vuäǯǯam tuärjjõõzz. Kõskkmieʹrin tuärjjõs ǩeäppan nuʹtt 15,60 euʹrred määnpââʹjest. Tuärjjõs poott obbnes nuʹtt 7 600 vuäǯǯjest.
Ânnʼjõž jälstemtuärjjõõzz vuäǯǯjid muuttâs puätt viõʹǩǩe 1.1.2025 rääʹjest tõn mieʹldd, ko tuärjjõõzz pueʹtti vuâra täʹrǩstet. Kela tääʹrǩast jeältõkvuäǯǯai jälstemtuärjjõõzz meäʹr, ko tõn miõttmõõžžâst leʹbe oouʹdab täʹrǩstummšest lij mõõnnâm 2 eeʹjj.
Paakkeem-, čääʹcc- da kuddân ââʹnnemkoolaid di jälstemkoolai jäänmõsmieʹrid, koid vääʹldet lokku jeältõkvuäǯǯai jälstemtuärjjõõzzâst, jie puäʹđ ââlõõzz eeʹjj 2025.
Narodjeältõõǥǥid jeät teänab mahssu (lääddas) jeeʹres EU- da Etv-jânnmid, Sveiʹccjânnma da Jõnn-Britanniaaʹje 1.2.2025 rääʹjest. Muuttâs vuäitt vaaikted še tõõzz, mii jânnam vaʹsttad äʹššneeʹǩǩ puõccihååid koolain, di äʹššneeʹǩǩ vuõiggâdvuõʹtte vuäǯǯad jeältõõǥǥ vuäǯǯai håiddtuärjjõõzz. Lââʹssen muuttâs vuäitt vaaikted Lääʹddjânnmest jälsteei, leâša ääiʹjben jeeʹres EU- leʹbe Etv-jânnmin, Sveiʹccjânnmest leʹbe Jõnn-Britanniast jälstam leʹbe reâuggam äʹššniiʹǩǩi narodjeältõõǥǥ meärra.
Takai jälstemtuärjjõʹsse puäʹtte čuõppmõõžž (lääddas), kook ǩieʹppee vueʹzzest äʹššniiʹǩǩin tuärjjõõzz meäʹr leʹbe looppte tõn obbnes.
Takai jälstemtuärjjõʹsse maacctet väärrlažvuõtt-tuʹmmjummuž. Tät miârkkšââvv tõn, što poorrâmkååʹdd jällmõš, mâʹte teäʹǧǧruõkkâm, ǩiiddâlm, aazzâlm-vuässõõǥǥ di meäʹccjällmõš, vaaikat takai jälstemtuärjjõõzz meärra. Jällmõššân jeät kuuitâǥ valddu lokku ouddmiârkkân jiijjâs ââʹnnmest leʹddi ǩieʹssǩeâmp, vuässõõzz jueʹjjǩani preeddankååʹddest leʹbe ASP-tiill âʹlnn leʹddi teäʹǧǧruõkkmõõžžid.
Kajaani, Kouvola, Lappeenranta, Mikkeli, Pori da Vaasa seeʹrdet kåʹddjooukâst II kåʹddjouʹǩǩe III. Âlddsin puki jälstemtuärjjõõzz vuäǯǯai oummui tuärjjõs ǩeäppan täin gåårdin.
Täk muttâz puäʹtte viõʹǩǩe 1.1.2025, leâša tõk vaaikte takai jälstemtuärjjõõzz meärra eman teʹl, ko tuärjjõõzz täʹrǩstet pueʹtti vuâra eeʹjj 2025 ääiʹj. Jõs jälstemtuärjjõõzz ååcc 1.1.2025 ääʹljeeʹl leʹbe mâʹŋŋlest, muttâz vaaikte tuärjjõõzz meärra tâʹlles.
Takai jälstemtuärjjõõzz ij vueiʹt teänab vuäǯǯad vuäʹmstemazlma 1.1.2025 rääʹjest (lääddas). Muuttâs ij kuõsk aassâmvuõiggâdvuõttazlmid ni vueʹssvuäʹmstemazlmid. Täid azlmid vuäitt še pueʹttiääiʹj vuäǯǯad takai jälstemtuärjjõõzz.
Mättʼtõõttjid seeʹrdet takai jälstemtuärjjõõzz vuäǯǯjin mätt-tuärjjõõzz jälstemlââʹzz vuäǯǯjen 1.8.2025 (lääddas). Jiijjâz leʹbe pieʹllkueiʹm päärnain jälsteei oummu jie sirddu jälstemlââʹzz vuäǯǯjen, peʹce sij vuäiʹtte še pueʹttiääiʹj vuäǯǯad takai jälstemtuärjjõõzz.
Reâuggmarkkântuärjjõõzz da vuâđđpeiʹvvtieʹǧǧ mieʹrr lij eeʹjj 2025 seämma ko iiʹjji 2023 da 2024 leʹbe 37,21 e/pv (kõskkmieʹrin 800 e/mp).
Reâuǥ vuäǯǯmõõžž oouʹdeei kääzzkõõzz ääiʹjest jeät teänab mahssu reâuǥteʹmesvuõtt-tuärjjõõzz ââlõsvueʹzz (5,29 e/pv) (lääddas). Muuttâs kuâskk reâuggmarkkântuärjjõõzz, vuâđđpeiʹvvtieʹǧǧ, tiânâspeiʹvvtieʹǧǧ da jååʹttemveäʹǩǩvuõđ da puätt viõʹǩǩe 1.1.2025. Reâuǥ vuäǯǯmõõžž oouʹdeei kääzzkõõzz ääiʹjest määuʹset õinn takainalla koollkoʹrvvõõzz (9 e/pv leʹbe 18 e/pv).
Puärrsees åʹrnn jälsteei oummu reâuggmarkkântuärjjõs vuäitt ǩeäppned (lääddas). Ääiʹjben reâuggmarkkântuärjjõs lij vuäittam ǩeäppned peälla, jõs puärrsi puåtti mâʹnne tiõttum puåđraaj pâʹjjel. Eeʹjj 2025 tuärjjõõzz mieʹrr vuäitt ǩeäppned nuʹtt, što reâuggmarkkântuärjjõs lij 35 % tiudd tuärjjõõzz meäʹrest. Puärrseesvuiʹm jälsteei vuäǯǯ tiudd reâuggmarkkântuärjjõõzz, jõs puärrsi puåtti lie õhttsiʹžže jäänmõsân 1 781 e/mp. Puärraz vuäǯǯam ruåtthåiddai håiddpäʹlǩǩ da piârhååid päʹlǩǩ jie teänab ǩieʹpped puärrsiʹnes jälsteei reâuǥteʹmes oummu reâuggmarkkântuärjjõõzz.
Vuâđđpiʹrǧǧeemtuärjjõõzzâst vuâđđvueʹzz mieʹrid tuejjeet õõut proseeʹnt ââlõõzz 1.1.2025 rääʹjest.
Keliakia diõtt šõddi pâiʹlmeärrsaž porrmõškoolaid (lääddas) vuäitt vuäǯǯad piʹrǧǧeemtuärjjõõzz 1.3.2025 rääʹjest. Täid porrmõškoolaid vueiʹtet väʹldded lokku piʹrǧǧeemtuärjjõõzzâst 28 e/mp. Summ kuâskk juõʹǩǩ keliakia puõcci piârri vuäzzla, kååʹtt lij teâuddam 16 eeʹǩǩed. Tuärjjõs lij jurddum oummuid, kooi puåtti lie occka.
Mättʼtõõtti serddje takai jälstemtuärjjõõzz vuäǯǯjin mätt-tuärjjõõzz jälstemlââʹzz vuäǯǯjen (lääddas) 1.8.2025. Jälstemlââʹzz vuäiʹtte vuäǯǯad mättʼtõõtti, kook jälste vuåkrr- leʹbe aassâmvuõiggâdvuõttazlmest. Jälstemlââʹss lij pueʹttiääiʹj 80 proseʹntted vuåkrâst leʹbe ââʹnnemvaʹsttõõǥǥâst. Tõn vuäitt vuäǯǯad kuuitâǥ jäänmõsân 216, 248 leʹbe 296 e/mp ǩidd ååreeʹl tõʹst, koon kååʹddest mättʼtõõtti jäälast. Muuttâs ij kuõsk jiijjâz leʹbe pieʹllkueiʹmez päärnain jälsteei oummuid. Sij vuäiʹtte še pueʹttiääiʹj vuäǯǯad takai jälstemtuärjjõõzz.
Mätt-teägga ij leäkku pueʹttmen indeʹkssââlõs, peʹce mieʹrr pââšš seämman ko iiʹjji 2023 da 2024. Jiõččines jälsteei õllškooulmättʼtõõtti mätt-teäʹǧǧ eeʹjj 2025 lij 279,38 euʹrred.
Škooulmäʹtǩǩtuärjjõõzz vuäiʹtte vuäǯǯad tåʹlǩ määusteʹmes škooultõʹsse (lääddas) vuõiggõttum mättʼtõõtti. Muuttâs puätt viõʹǩǩe 1.8.2025.
Määŋg Kela-tuärjjõõzz, koid määuʹset nuõrid, vueʹllââʹǩǩraajj pâjjan (lääddas). Narodjeältõõǥǥ, säursmâʹttemtieʹǧǧ, puõʒʒâlmpeiʹvvtieʹǧǧ da staanjeältõõǥǥ vueʹllââʹǩǩraaj pââʹjeet 16 eeʹjjest 18 ekka eeʹjj 2025 aalǥâst. Pueʹttiääiʹj reâuggpââʹstʼteʹmesvuõttjeältõõǥǥ leʹbe säursmâʹttemtuärjjõõzz vuäitt vuäǯǯad ääiʹjmõsân 18-ekksiʹžžen. Muuttâs ij vaaikât tuärjjõõzz juʹn vuäǯǯai nuõʹrre, peʹce tõt kuâskk eeʹjj 2009 da tõn mâŋŋa šõddâm oummuid.
Nuõr ämmtallaš säursmâttmõõžž ohjjeet tääʹrǩben ko ouddâl (lääddas) nuõrid, kook lie mättʼtõõttmõõžž leʹbe reâuggjieʹllem åålǥpeäʹlnn leʹbe muđoi vaar vueʹlnn čårrõõttâd. Säursmâttmõõžž miõttmõš ij ni pueʹttiääiʹj ooudâld puõʒʒâlm- leʹbe vââʹǩǩdiagnoos. Nuõr ämmtallaš säursmâttmõõžž valmštâʹttemkääzzkõõzzid (Nuotti-valmštâttmõš) vuässõõttmõš ij teänab vuõiggââʹtt pueʹttiääiʹj väʹlddvuâkkõõzz mieʹldd säursmâʹttemteägga.
Päärnažlõõʹzzid jie puäʹđ ââlõõzz eeʹjj 2025.
Puärrsipeiʹvvtieʹǧǧi uuʹccmõsmieʹrid da päärnaihååid tuärjjõõzzid leʹbe tõi puåđraajid jie leäkku pueʹttmen eeʹjj aalǥâst indeʹkssââlõs, peʹce tuärjjõõzzi meäʹr pâʹšše seämman ko iiʹjji 2023 da 2024.
Jeäʹltemtuärjjõʹsse da jeäʹltemveäʹǩǩtõʹsse puätt ââlõs (lääddas) jieʹllemkoollindeeʹks mieʹldd 1.1.2025 rääʹjest.